Chorzów Batory (Stacja i Dworzec Kolejowy)
Chorzów Batory to największa i najpopularniejsza wśród pasażerów stacja kolejowa w Chorzowie. Mieści się ona przy ulicy Armii Krajowej 46, w północnej części dzielnicy Chorzów Batory. Obecnie ze stacji przeciętnie korzysta w ciągu doby 1200 pasażerów, przy przeciętnej liczbie 93 zatrzymań pociągów. Zatrzymują się tutaj wszystkie pociągi osobowe Kolei Śląskich oraz niektóre (ale nie wszystkie) pociągi dalekobieżne wyższych klas. Stacja Batory pełni też ważną funkcję w przewozach towarowych, niestety z powodu ogólnej degradacji i zmniejszenia udziału kolei w transporcie- rola ta jest znacznie mniejsza, niż dawniej, a wiele bocznic, linii towarowych, nastawni i innych obiektów zostało już zlikwidowanych. Na wschód od stacji w Batorym są pozostałości nigdy nieukończonej inwestycji Kolei Ruchu Regionalnego (np. betonowy tunel-widmo przy granicy ze Świętochłowicami).
Przez stację Batory przebiegają następujące linie kolejowe (opisane pod względem hierarchii ważności):
Główną linią (najważniejszą dla całej konurbacji katowickiej) jest trasa z Katowic do Gliwic, czyli linia nr137 z Katowic do Legnicy. Kursują nią pociągi na osi wschód-zachód (np. Kraków-Wrocław). Na stacji Batory oprócz niektórych składów dalekobieżnych zatrzymują się wszystkie pociągi głównej linii Kolei Śląskich, czyli S1 z Gliwic do Częstochowy, które odpowiadają za większość kolejowego ruchu pasażerskiego w Chorzowie. Sąsiednie stacje/przystanki pasażerskie na tej linii to: Katowice Załęże (w stronę wschodnią) i Świętochłowice (w stronę zachodnią).
Drugą linią kolejową Chorzowa Batorego jest rozpoczynająca tu swój bieg tzw.Magistrala Węglowa, czyli linia nr131 do Tczewa. Odbija ona na północ na granicy Chorzowa i Świętochłowic. Została ona gruntownie wyremontowana w latach 2022-2024, niestety remont nie objął (jako jednej z niewielu) stacji Batory. Wybudowano wówczas nowy przystanek Chorzów Uniwersytet, który od tego czasu jest 'sąsiadem’ Batorego. Ruch pasażerski na 'węglówce’ jest niestety niewielki, gdyż z założenia linia budowana była jako towarowa i omijała główne zabudowania. Pociągi osobowe Kolei Śląskich z Katowic do Lublińca (przez Chorzów Batory, Chorzów Miasto, Bytom, Radzionków i Tarnowskie Góry) kursują na ogół puste i trudno przypuszczać, by miało się to kiedykolwiek zmienić. Jedynie nieliczne pociągi dalekobieżne (do Trójmiasta czy Poznania) cieszą się zainteresowaniem.
Trzecia linia (nr164) prowadzi do Rudy Śląskiej-Kochłowic (wiodąc przez wschodnią i południową część dzielnicy Batory). Od wielu dekad wykorzystywana jest ona przez pociągi towarowe, ale w 2024 pojawiły się plany remontu i uruchomienia na niej ruchu pasażerskiego, jako alternatywnego połączenia Katowic z Gliwicami. Linia ta odbija (jadąc od strony Katowic) przed stacją Batory, więc potencjalne pociągi nie będą przejeżdżały stricte przez perony Batorego (aczkolwiek w planach jest budowa w dzielnicy nowego przystanku Chorzów Hajduki).
Ostatnią linią (marginalną, towarową i raczej bez optymistycznej przyszłości) stacji Batory jest trasa 'hutnicza’ do Rudy Chebzia. Jest ona częściowo równoległa do głównej linii nr137 (między nią, a ulicą Stalową), ale przed przystankiem w Świętochłowicach odbija lekko na południe, przechodząc przez tereny Huty Florian (z charakterystycznym, zamykanym bramą przejazdem kolejowym przez ul.Metalowców), aby później wiaduktem przy stacji benzynowej przeciąć DTŚ i południowymi Lipinami dotrzeć do Chebzia obok stawów Martyn I i Marcina.
Ponadto przy stacji Batory istnieją krótkie (rzadko używane obecnie) bocznice: po jednej do obu „części” Huty Batory (pierwsza między ulicami Szpitalną, 16-go Lipca i Stalową, druga między ulicami Batorego i Leśną/Piekarską, docierała też na południowy Biadacz, ale przejazdy przez ulicę Leśną zostały zlikwidowane i zalane asfaltem w roku 2021). Istniała też (prowadząca wzdłuż ul.Wieniawskiego, obok nasypu na dole) bocznica do zajezdni i zakładu remontowego Tramwajów Śląskich przy ul.Inwalidzkiej, ale została zlikwidowana po roku 2005.
Stacja w Batorym wyposażona jest w 2 perony o długości około 230 metrów, przy każdym są 2 krawędzie oraz wiata (przy czym na peronie drugim wiata jest dwukrotnie dłuższa, niż na pierwszym). Perony, jak i całe torowisko położone są na nasypie, kilka metrów nad poziomem ulicy. W nasypie przy samym wyjściu z dworca działają firmy prywatne. Dojście na perony umożliwia przejście podziemne z windą dla niepełnosprawnych. Dostęp do przejścia podziemnego możliwy jest jedynie z hali dworcowej (ul.Armii Krajowej), natomiast nie da się wyjść bezpośrednio z peronów na południową stronę torowiska (Biadacz). Dworzec jednak sąsiaduje z wiaduktem przy ul.Szpitalnej, dzięki któremu można przejść na drugą stronę torów. W dworcowej hali niestety nie ma obecnie nic ciekawego poza tablicami z rozkładami jazdy, ponadto hala jest zaniedbana i wymaga remontu. Dawniej funkcjonowały tutaj kasy biletowe, toalety, poczekalnia i bufet, ale obiekty te zostały stopniowo zlikwidowane po roku 2000. Później w miejscu bufetu funkcjonował… pasjonacki teatr. We wschodniej części budynku dworca obecnie znajdują się lokale mieszkalne.
Sama stacja, wraz z budynkiem dworca powstała w roku 1913 jako Bismarckhütte. Z końcem lat 20-tych XX-go wieku oddano do użytku Magistralę Węglową, zaczynającą się właśnie w Chorzowie Batorym. Była to jedna z najważniejszych inwestycji odrodzonej II Rzeczypospolitej, która umożliwiała eksport śląskiego węgla poprzez port morski w Gdyni. Sam budynek dworcowy jest modernistyczny, a jego dzisiejszy wygląd (poza malowaniem) nie uległ zmianie względem stanu początkowego.
Przed budynkiem dworca funkcjonuje mini-centrum przesiadkowe: z pobliskich przystanków kursuje około 10 linii autobusowych i 2 linie tramwajowe (do Centrum Chorzowa przez Klimzowiec, do Katowic przez Załęże i do Bytomia przez Świętochłowice, Piaśniki, Chropaczów i Łagiewniki). Przy dworcu są liczne sklepy oraz punkty usługowe i gastronomiczne, a z drugiej strony torów (ul.Szpitalna/16-go Lipca) jest większe centrum handlowe.
Stacja w Batorym jest ważna dla kibiców piłkarskich. To stąd wyruszają pociągi specjalne z kibicami Ruchu Chorzów na ich mecze wyjazdowe, a w czasie gry Ruchu na stadionie przy ul.Cichej- tutaj wysiadają kibice gości (prowadzeni są później na stadion ulicami Wita Stwosza i Działkową).
Stacja Chorzów Batory – fotografie:
