Góra Hugona (Hugoberg)
Góra Hugona (niem: Hugoberg) położona jest w południowych Świętochłowicach, konkretnie w dzielnicy Zgoda. Jest to najwyższe wzniesienie w całym mieście (312 m.n.p.m.) Góra sąsiaduje z Chorzowem (dzielnica Batory) oraz Rudą Śląską (dzielnica Kochłowice). Hugoberg jest cenionym terenem przyrodniczym o bardzo ciekawej i burzliwej historii. Nazwa pochodzi od imienia (Hugo) jednego z przedstawicieli słynnej, przemysłowej rodziny Donnersmarcków.
Do początku XIX-go wieku teren Góry Hugona był pokryty gęstym lasem. W roku 1810 rozpoczęto tutaj eksploatację węgla kamiennego (metodą odkrywkową), co stopniowo powodowało wylesienie i degradację przyrodniczą. Na początku XX-go wieku Hugoberg był niemal całkowicie „łysy”, nie brakowało tu biedaszybów, aczkolwiek płytko zalegające zasoby węgla były już na wyczerpaniu i dalsza działalność górnicza została zaniechana. W latach 30-tych otwarto lotnisko szybowcowe. W czasie II Wojny Światowej funkcjonowała tu linia obrony i stanowiska artyleryjskie, a wspomniane lotnisko pełniło funkcje wojskowe. Niemcy pod koniec wojny otwarli tutaj prowizoryczny obóz koncentracyjny (ciągnący się do granicy z Nowym Bytomiem), którego więźniami i pracownikami przymusowymi byli Polacy i Żydzi. Po „wyzwoleniu” przez ZSRR- obóz pozostał, z tą różnicą, że gładzono w nim Polaków, Ślązaków oraz (nielicznych) schwytanych nazistów, a komendantem był „przyjemniaczek” pochodzenia żydowskiego, Salomon Morel.
W drugiej połowie XX-go wieku rozpoczęto szeroko zakrojoną rekultywację zdegradowanych terenów Hugobergu, de facto było to „zainstalowanie” przyrody od zera, przez co współczesny stan fauny i flory jest w 100% pochodzenia antropogenicznego. W efekcie tych prac- dziś na 'Hugonie’ notuje się liczne topole, sosny, dęby, buki, klony, lipy oraz ponad 100 innych gatunków roślin. Nie brak tu też ciekawych gatunków zwierząt. Teren jest „naznaczony” prowadzonymi w tym miejscu pracami górniczymi, stąd liczne hałdy, wąwozy, zwałowiska, zapadliska, dolinki, niecki czy zagłębienia. W centralnej części Hugobergu można znaleźć majestatyczne głazy piaskowcowe, datowane na epokę karbonu. Ciekawostką jest fakt, iż przez środek Góry Hugona przechodzi granica pomiędzy dorzeczem Wisły (Rawa) i Odry (Kłodnica).
W zachodniej części Góry Hugona dawniej istniało kilka domów mieszkalnych, ale zostały wyburzone w okolicach roku 2020 (planowano w tym miejscu stworzyć mieszkania komunalne, ale nic z tego nie wyszło). W latach 80/90 ubiegłego wieku po przeciwnej, wschodniej stronie zabudowano zbocze „Hugobergu” niskimi domkami szeregowymi (ul.Wiśniowa i Bukowa), obecnie te nieruchomości mieszkalne należą do najdroższych w mieście. W 2004 roku świętochłowicki samorząd ustanowił teren 'Hugobergu’ jako „użytek ekologiczny”, pod nazwą „Las na Górze Hugona”. Problem w tym, że rozmiar użytku ustalono na 14 hektarów, podczas gdy cały teren leśny Góry Hugona to niemalże 50 hektarów. Pod ochroną jest zatem jedynie centralny „trzon” lasu, a położone niżej zbocza są terenem „zwykłym’, który dosyć łatwo można przerobić na działki budowlane, co zresztą już się zaczęło (powstały nowe osiedla od północnej strony Góry, które ciągle są rozbudowywane). Atrakcyjność terenu dla deweloperów jest duża, gdyż 'Hugon’ to oaza zieleni w środku zurbanizowanej konurbacji, z dobrym dojazdem do DTŚ i A4. Można więc przypuszczać, że presja na wycinkę drzew i tworzenie nowych zabudowań będzie duża, a sprawująca „od zawsze” władzę w Świętochłowicach opcja polityczna słynie z dosyć elastycznego kręgosłupa (tzn. są 'bardzo ekologiczni’, ale tylko do momentu, gdy na stole pojawią się pieniądze potencjalnego inwestora).
Góra Hugona sąsiaduje z innymi ciekawymi terenami, jak staw „Kalina” (położony za cmentarzem i ogródkami działkowymi), który ze śmierdzącego i toksycznego bajora stał się (po rewitalizacji i oczyszczeniu w latach 2020-23) atrakcyjnym terenem spacerowo-wypoczynkowym. Blisko Góry Hugona jest też wyremontowany i popularny obiekt industrialny, mianowicie Wieże KWK Polska.
W ostatnim czasie w lesie na Górze Hugona ustawiono kilkanaście tablic informacyjnych, tworzących ścieżkę edukacyjną. Wytyczono też dwa szlaki-pętle, koloru czerwonego i niebieskiego, ale oprócz nich są też mniejsze, dzikie ścieżki oraz amatorski, rowerowy tor downhillowy. Niestety na Hugobergu nie ma żadnego punktu widokowego, z którego byłby widok na wszystkie strony (widok zasłonięty jest przez drzewa, a na szczycie nie ma wieży, ani platformy widokowej). Na zboczach są jednak miejsca, gdzie można szukać „prześwitów” widokowych, zwłaszcza od strony Chorzowa Batorego oraz Rudy Śląskiej. Podsumowując- Góra Hugona i porastający ją las jest terenem bardzo atrakcyjnym przyrodniczo, idealnym na spacer czy wycieczkę rowerową. Miejsce jest dzikie, pozbawione infrastruktury „komercyjnej” i trudno uwierzyć, że jeszcze kilkadziesiąt lat temu panował tu krajobraz „księżycowy”.
Góra Hugona (Hugoberg) – fotografie:
Zobacz też inne opisy dzielnicowe:
Piękne miejsce na spacery z psem! Niestety tablice informacyjne są częściowo uszkodzone przez wandali 🙁