Mańczyce – Opis Wsi
Mańczyce (do końca wojny: Manze) to wieś w gminie Borów, zamieszkana przez 179 osób (według wyników spisu powszechnego z 2021 roku). Pierwsze wzmianki kronikarskie o Mańczycach pochodzą już z roku 1373, gdzie miejscowość opisywana jest jako: „Mancze”.
Sąsiednie wsi (wszystkie leżą również w gminie Borów) to: Piotrków Borowski, Ludów Śląski, Stogi, Głownin, Suchowice i Rochowice.
Główna zabudowa Mańczyc znajduje się po obu stronach drogi z Borowa do Strzelina (na terenie Mańczyc położona jest na dosyć stromym wzniesieniu, opadającym w stronę południową). Mieszkańcy Mańczyc przynależą do parafii w Borowie, mają też do dyspozycji kaplicę mszalną (fot.3 i 5), położoną w centrum Mańczyc, w której odprawiane są nabożeństwa. W pobliżu znajduje się kapliczka (fot.6), przystanek autobusowy i sklepik spożywczy (fot.4).
Najsłynniejszym obiektem Mańczyc (a może nawet całej gminy) jest zrujnowany, barokowy pałac z początków XVIII wieku (fot.8), który został przebudowany pod koniec XIX wieku. Jego historia i walory są bardzo dobrze udokumentowane w internecie, więc pominę tę kwestię. Pałac, wraz z sąsiednim parkiem wpisany jest do rejestru zabytków. Niestety, od czasów niemieckich nie wykonywano w nim żadnych remontów, poza kosmetyką, przez co obiekt sukcesywnie niszczał. Po upadku PRL pałac nie był w żaden sposób zabezpieczony, więc lokalne dzieciaki bawiły się, ganiając po jego komnatach i piwnicach. Niedługo później został własnością prywatną i został wystawiony na sprzedaż. Negocjacje z potencjalnymi zainteresowanymi nie udały się do dzisiaj, a w międzyczasie obiekt popadł w ruinę (zawalona jest część dachu i upływający czas wyrządza kolejne szkody). Obecnie pałac jest ogrodzony i niedostępny, a doprowadzenie go do dobrego stanu technicznego wymagałoby fortuny.
Między pałacem, a główną ulicą jest kilka wielorodzinnych domów mieszkalnych (fot.7), co jest bardzo rzadko spotykane w tak niewielkich miejscowościach. Powodem jest fakt, iż Mańczyce w dawnych czasach nie były wsią typowo rolniczą (jak wszystkie okoliczne), ale także robotniczą. Dawniej mieszkała w nich obsługa pałacu oraz pracownicy miejscowej, dużej gorzelni (która niestety jest dziś w podobnym stanie technicznym, co pałac, fot. 9).
Na południu Mańczyc są dwa stawy (fot.10), które stanowią główny punkt na wypoczynkowo-biesiadnej i wędkarskiej mapie wsi. Od południa opływa je rzeczka Wątok, nad którą na południu Mańczyc jest most.
Wątok, według map (oraz zasobów ewidencyjnych i pocztowych) wyznacza południową granicę Mańczyc, jednakże znaki drogowe z nazwą miejscowości ustawione są (z niewiadomych przyczyn) dużo dalej na południe, na wysokości przysiółka Niedanów, podlegającego pod Głownin. Znajduje się tam tylko jeden adres- sporej wielkości przedsiębiorstwo rolnicze, zajmujące się m.in. hodowlą bydła, prowadzone przez Holendra (fot.11).
Na granicy z Rochowicami, przy głównej szosie mieści się piaskownia.
Mańczyce są jedyną wsią o takiej nazwie w Polsce i na świecie.
Mańczyce – fotografie:
Bartoszowa – Boguszyce – Boreczek – Borek Strzeliński – Borów – Brzezica – Brzoza – Głownin – Jaksin – Jelenin – Kazimierzów – Kępino – Kojęcin – Kręczków – Kurczów – Ludów Śląski – Mańczyce – Michałowice – Opatowice – Piotrków Borowski – Rochowice – Siemianów – Stogi – Suchowice – Świnobród – Zielenice