Borów – Opis Wsi
Borów (Markt Bohrau) to duża wieś, stolica gminy Borów. Według spisu powszechnego z 2021 roku w Borowie mieszkało 885 osób i jest to wzrost o 89 osób względem spisu, sporządzonego dekadę wcześniej. Daje to Borowowi drugie miejsce w gminie (po Borku Strzelińskim). Borów (obok Borka) posiada nazwy ulic, w przeciwieństwie do 24 pozostałych wsi w gminie, gdzie adresy pocztowe to tylko nazwa miejscowości i numer budynku.
Pierwsze wzmianki kronikarskie o Borowie pochodzą z roku 1200. Już w roku 1292 Borów uzyskał prawa miejskie (będąc przez kolejne wieki jednym z najmniejszych miast Dolnego Śląska), jednakże pod koniec XIX wieku utracił je, będąc od tego momentu wsią. Istnieją pewne starania, aby z powrotem powalczyć o rangę miasta.
Sąsiednie miejscowości (zgodnie z ruchem wskazówek zegara) to: Brzezica, Opatowice, Piotrków Borowski, Bartoszowa i Boguszyce. Co ciekawe- Borów teoretycznie nie graniczy z Boreczkiem, gdyż administracyjnie rozdziela je pas, należący do Brzezicy i Opatowic.
Borów jest lokalnym centrum handlowo-usługowym, edukacyjnym, medycznym oraz drogowym. Z Borowa wychodzi 5 utwardzonych szos: do Brzezicy (i Wrocławia), Boreczka (i Borka Strzelińskiego), Bartoszowy (i Tyńca), Opatowic (i Ludowa Śląskiego) oraz do Piotrkowa (i Strzelina).
Przez teren Borowa przepływają dwie rzeki- Ślęza (fot.34) oraz uchodząca do niej w zachodniej części wsi- Mała Ślęza.
Na zachodnim krańcu Borowa jest zespół folwarczno-pałacowy z roku 1864, wraz z reliktami zamku oraz fosy z okresu średniowiecza. Obecnie z zamku niewiele zostało, folwark jest w bardzo złym stanie technicznym, a pałac (fot.26) w stanie średnim- został on kilkadziesiąt lat temu przerobiony na budynek mieszkalny. Całość niestety jest ogrodzona płotem i obwieszona 'groźnymi’ tablicami o zakazie wstępu i terenie prywatnym.
Na północy Borowa znajduje się zakład produkcyjny „Inco” (fot.5), który jest jednym z większych pracodawców w całej gminie. Jego historia sięga jeszcze czasów niemieckich. Najbardziej znany jest on z produkcji płynów do naczyń „Ludwik”.
Z drugiej strony ulicy jest stadion piłkarski (fot.6). W roli gospodarza gra na nim ligowa drużyna „Lider Borów”, jest to w zależności od sezonu A lub B-klasa. Był pewien okres (lata 2002-2017), gdy na stadionie występowała też inna drużyna, BKS Borów (również klasa A lub B) oraz ligowa drużyna juniorska. Obiekt wyposażony jest w budynek szatni i 3 rzędy ławek oraz dużą, zadaszoną wiatę (z której jednak nie widać całego boiska). Największe emocje kibiców budzą spotkania derbowe z drużynami z Borka Strzelińskiego, Kondratowic i Ludowa Śląskiego. Wówczas na borowskich trybunach zjawia się nawet 300 osób. Kibice z Borowa na ogół sympatyzują również ze Śląskiem Wrocław, ale nie jest to zorganizowany fan-club.
Stadion sąsiaduje ze szkołą podstawową (fot.3 i 4), największą w całej gminie. Jej historia sięga czasów niemieckich, aczkolwiek szkoła w okresie PRL została znacznie rozbudowana, a stary budynek (ten ze spadzistym dachem na fot.3) został dosyć zgrabnie 'wkomponowany’ w całość. Szkoła wyposażona jest w bibliotekę, salę gimnastyczną oraz zewnętrzne tereny sportowe- „orlik”, boisko do koszykówki, urządzenia siłowni i bieżnię.
Szkoła od południa sąsiaduje z cmentarzem (fot.8), również największym w gminie. Na jego terenie znajduje się krzyż z zabytkowym pomnikiem poległych w I Wojnie Światowej (fot.7). W zachodniej części cmentarza można było spotkać zaniedbane, przedwojenne groby osób narodowości niemieckiej, a nawet żydowskiej. Przez całe dekady nikt się do nich specjalnie nie przyznawał, więc w okolicach roku 2020 teren zrównano z ziemią.
Na wschód i południe od szkoły i cmentarza jest nowe, nadal rozrastające się osiedle domków jednorodzinnych (fot.27, ul.Różana, Ogrodowa, Wrzosowa i boczne, a także ul.Polna i Rataja). Jeszcze nowsze, podobne osiedle rozbudowuje się wokół ulicy Brzozowej (fot.28), ogólnie w Borowie buduje się najwięcej nowych domów w całej gminie, a liczba mieszkańców wsi dosyć szybko rośnie (w przeciwieństwie do okolicznych miejscowości, gdzie na ogół populacja się zmniejsza).
Na południe od cmentarza, przy ul.Wrocławskiej jest stary budynek poczty (fot.10), ale nie posiada on większych wartości architektonicznych (w samej bezpośredniej okolicy jest kilka dużo okazalszych obiektów).
Ścisłe centrum Borowa (fot.12-21) to okolice skrzyżowania ulic Wrocławskiej, 11-go Listopada, Konstytucji 3-go Maja i Starowiejskiej. Dawniej to miejsce było placem targowym (dlatego nazwa Markt Bohrau), ale w końcówce II Wojny Światowej część budynków została zniszczona przez sowietów, a w ich miejsce powstało kilka nowych, co zmieniło cały układ urbanistyczny. W okolicy jest kilka sklepów, np. Market 'Max’, (fot.14), bank (fot.12), sklep z meblami i AGD, apteka, kwiaciarnia (fot.13) oraz niewielki sklep spożywczy, funkcjonujący tu od czasów PRL (kiedyś 'U Bogdana’, dzisiaj to jedna z sieciówek, fot.21). Dawniej w pobliżu był jeszcze kiosk z prasą oraz posterunek milicji/policji. W budynku przy ul.Konstytucji 3-go Maja 1 (fot.15 po lewej) przez całe dekady działał bank, ale po roku 2000 został zamknięty, a budynek stał pusty przez wiele lat. W latach 2021-2024 został on gruntownie przebudowany do celów mieszkalnych. Obok kwiaciarni przez krótki czas działała budka z kebabem, ale pan Mustafa z niewiadomych przyczyn zamknął interes (pomimo dosyć dużej liczby klientów).
Z drugiej strony ulicy przez kilkadziesiąt lat działała legendarna knajpa „Borowianka” (fot.16), gdzie poza trunkami można było łatwo dostać w zęby, a przez krótki czas nawet pograć w bilard. Została ona zamknięta w okolicach roku 2000, a od tej pory lokal stoi pusty. Obok „Borowianki” jest modernistyczny budynek domu towarowego (fot.16 i 17), w którym w czasach PRL rodzinne zakupy robili mieszkańcy całej gminy. Został on zamknięty mniej więcej w tym samym czasie, co „Borowianka” i przez wiele lat stał pusty, niszczejąc. W roku 2022 można było zaobserwować w nim pewne działania inwestycyjne (został częściowo wyremontowany), ale w roku 2023 całe pierwsze piętro zostało strawione przez wielki pożar i obecnie uszkodzony budynek (bez dachu) stoi pusty.
W dalszej części głównej ulicy jest niewielki placyk i 'centrum administracyjne’ (fot.19 i 20), z urzędem gminy, ośrodkiem pomocy społecznej i zakładem gospodarki komunalnej, a także usługi towarzyszące (geodezja, pomoc prawna i inne).
Nieopodal głównego skrzyżowania, przy ulicy Starowiejskiej znajduje się Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i świętego Wolfganga (fot.22). Jest to siedziba dekanatu Borów, pod który podlega 9 parafii (aczkolwiek administracja dekanatu znajduje się w Borku Strzelińskim). Kościół w tym miejscu stoi już od początków XIII wieku, ale od tego czasu był wielokrotnie wyburzany i przebudowywany. Na zewnątrz świątyni znajdziemy pomnik Jana Pawła II (fot.23), kolumnę maryjną, groby byłych proboszczów oraz tablice, poświęcone m.in. ofiarom ludobójców ukraińskich z lat 40-tych ubiegłego wieku. Ulica Starowiejska (fot.24) w dalszej części prowadzi do pałacu, wspomnianego wyżej. Na północ od kościoła jest budynek poradni medycznej (fot.25).
Przy ulicy 11-go Listopada (prowadzącej do Opatowic, fot.2 i 29) jest m.in. remiza strażacka (fot.30), supermarket Dino (fot.31), wodociągi i tor crossowy (fot.32).
Mieszkańcy Borowa korzystają z oddalonej o 3 kilometry stacji kolejowej w Boreczku, skąd często kursują pociągi osobowe do Wrocławia i Strzelina.
W Polsce jest łącznie 15 miejscowości o nazwie Borów oraz kilka innych jednostek administracyjnych o tej nazwie.
Borów – fotografie:
Bartoszowa – Boguszyce – Boreczek – Borek Strzeliński – Borów – Brzezica – Brzoza – Głownin – Jaksin – Jelenin – Kazimierzów – Kępino – Kojęcin – Kręczków – Kurczów – Ludów Śląski – Mańczyce – Michałowice – Opatowice – Piotrków Borowski – Rochowice – Siemianów – Stogi – Suchowice – Świnobród – Zielenice
Borów to piękna miejscowość. mieszkałem w Borowie w latach 1947-1950r. Borów w tym czasie był bardzo zniszczony, było dużo gruzów . Dziś Borów trudno poznać, wypiękniał. sporo nowych budynków. Szkoda że, wyburzono kościół ewangelicki, to był jednak zabytek dużej klasy.