Starganiec – Opis Kąpieliska

Starganiec to teren rekreacyjno-wypoczynkowy, położony w Lasach Panewnickich, na granicy Katowic i Mikołowa. Składa się z dwóch stawów (dużego i małego) oraz infrastruktury towarzyszącej. Latem funkcjonuje tutaj kąpielisko z plażą. W latach 2022-23 Starganiec przeszedł rewitalizację, wartą około 7 milionów złotych. Wyremontowano alejki, zbudowano drewniany pomost przy dużym stawie, usypano dwie piaszczyste plaże i dwa boiska do siatkówki, zbudowano kilka wiat biesiadnych, postawiono ławeczki, kosze na śmieci, tablice nawigacyjne oraz oświetlenie, zasilane z paneli słonecznych.

’Oficjalne’ kąpielisko (z ratownikami i badaniami wody przez sanepid) funkcjonuje na wschodnim brzegu małego stawu. Ma on 0.3 hektara powierzchni i około 230 metrów obwodu. Kąpielisko działa w sezonie wakacyjnym w godzinach 10-18, aczkolwiek w pozostałym czasie także można się kąpać, ale na własną odpowiedzialność (zimą często robią to okoliczne 'morsy’). Po prawej stronie od plaży jest plac z ławkami, boiskami i wiatami. Jest też kilka toalet typu Toi-Toi, przebieralnie oraz plastikowa umywalnia (drugi, identyczny 'zestaw sanitarny’ jest na parkingu przy ul.Owsianej). Na tyłach plaży są drzewa z gołymi korzeniami, które służą za… parking rowerowy.

W sąsiednim, dużym stawie niestety nie można się kąpać (o czym przypomina niezliczona liczba tablic). Wprawdzie również jest tam piaszczysta plaża (połączona z plażą kąpieliska przy małym stawie), ale służy ona jedynie do opalania się. Dno dużego stawu jest nieoczyszczone i może być niebezpieczne. Wprawdzie znajdują się śmiałkowie, którzy kąpią się w dużym stawie (zwłaszcza w upalne weekendy, gdy na Stargańcu są tłumy), ale po pierwsze- ratownicy nie mają obowiązku interesowania się tym obszarem, a po drugie- jeżeli ktoś „życzliwy” zadzwoni po służby mundurowe, to można dostać mandat. Przy plaży dużego stawu jest drewniany pomost (połączony z lądem w dwóch miejscach i dostosowany dla osób niepełnosprawnych), podobny do tego w tyskich Paprocanach. Obok pomostu są dwa sezonowe kioski gastronomiczne z lodami, fast-foodami i napojami. Trzeci kiosk jest przy stawie kąpielowym. W czasie upalnych weekendów (zwłaszcza, gdy na Stargańcu jest jakaś impreza typu festyn) niekiedy pojawiają się dodatkowe, mobilne food-trucki, przyczepy i riksze gastronomiczne. Niestety, nie ma możliwości obejścia dużego stawu wokół, gdyż alejka spacerowa jest jedynie na północnym jego brzegu.

Przez Starganiec przebiegają liczne leśne ścieżki, w tym 3 'oficjalne’ szlaki piesze. Nad dużym stawem przeciągnięte są dwie linie energetyczne.

Starganiec dawniej

W drugiej połowie XIX wieku w tym miejscu zaczęto odkrywkowo wydobywać piasek, a po zaniechaniu prac górniczych wyrobisko z czasem wypełniło się wodą. Tak powstał duży staw o wielkości 3.5 hektara i obwodzie około 760 metrów. Szybko zainteresowali się nim spacerowicze, wędkarze, amatorzy kąpieli i plażowania. W okresie PRL funkcjonował tutaj ośrodek rekreacyjny, który podlegał pod Hutę Baildon. Wówczas obok stawu utworzono sztuczny basen (czyli dzisiejszy mały staw). Był on płytszy i położony nieco wyżej, niż duży staw, dlatego należało uzupełniać go wodą przy użyciu pomp, a poza sezonem często był on suchy. Po upadku huty i przemianach ustrojowych ośrodek został porzucony i uległ całkowitej dewastacji, a teren z powrotem stał się dziki (aczkolwiek nadal uroczy). Przeszedł też pod własność Lasów Państwowych. W międzyczasie basen (mały staw) wysechł całkowicie. Stan ten trwał do roku 2023, gdy zakończono prace modernizacyjne. Co ciekawe- zostały one sfinansowane przez miasto Katowice, podczas gdy Starganiec niemal w całości leży w granicach Mikołowa (choć jedyny wjazd samochodowy jest od strony ul.Owsianej w Katowicach). Samorząd Mikołowa z kolei zobowiązał się do dbania o czystość i bezpieczeństwo na tym obszarze.

W ramach modernizacji wyłożono dno małego stawu specjalną matą i oddzielono go od wód gruntowych, organizując tam kąpielisko. Woda w nim jest dziś sieciowa i chlorowana. Oczyszczono i odmulono też dno dużego stawu, aczkolwiek nadal nie nadaje się on do kąpieli. Zbudowano ścieżki i pomosty oraz małą architekturę, usypano piaszczyste plaże, a także powiększono parking, przez co Starganiec z powrotem stał się jednym z najchętniej odwiedzanych terenów rekreacyjnych i kąpielisk w okolicy.

Dojazd i parkingi

Jedyna możliwość dojazdu na Starganiec samochodem lub autobusem to katowicka ulica Owsiana, czyli tranzytowa, dosyć ruchliwa szosa z Panewnik do Mikołowa i południowych dzielnic Katowic. Przy Stargańcu jest na niej przystanek autobusowy oraz 2 parkingi (główny oraz dziki, oba bezpłatne). W wakacje często uruchamiane są tu sezonowe linie autobusowe, kursujące z Ligoty, Piotrowic i Brynowa. Parking główny został utwardzony betonowymi płytami i powiększony w ramach ostatniej przebudowy, a po drugiej stronie ulicy Owsianej jest też mniejszy, 'dziki’, ziemny parking, w sumie na obu zmieści się około 100 samochodów. Poza wakacjami i w dni, gdy jest mniej niż 24 stopnie celsjusza- parking jest wystarczający i zawsze znajdą się tam jakieś wolne miejsca. Problem zaczyna się w największy upał, a już zwłaszcza w weekendy, bo wtedy miejsc jest o wiele za mało. Co gorsza- w najbliższej okolicy nie ma żadnej alternatywy, więc jeżeli oba parkingi będą wypełnione, to trzeba całkiem odjechać. Najbliższe miejsca 'awaryjne’ to ulice Cicha lub Kościuszki w Mikołowie, ewentualnie uliczki w Starych Panewnikach, ale to już ponad kilometr (przez las) od Stargańca.

Dla odmiany- na Starganiec jest wyśmienity dojazd rowerowy z każdej strony, przy użyciu leśnych dróg. Ważnym punktem jest ulica Śmiłowicka w Panewnikach, gdzie zaczynają się dwie ścieżki leśne na Starganiec. Do tej ulicy można dotrzeć lasem z Halemby i Kochłowic (przy użyciu lasu i ścieżek rowerowych wzdłuż ul.Piłsudskiego), z Chorzowa Batorego (przez ścieżkę wzdłuż ul.Gościnnej i Radoszowy) oraz ścieżką wzdłuż ulicy Panewnickiej w Katowicach. Ponadto przez lasy można dotrzeć na Starganiec od strony Ligoty (Zadola) i Mikołowa.

Podsumowanie

Starganiec jest ciekawym i popularnym miejscem na śląskiej mapie kąpielisk letnich, jednakże przydałby mu się drugi etap modernizacji, a konkretnie lepsze zagospodarowanie dużego stawu i jego okolic (stworzenie drugiego kąpieliska przy pomoście, budowa ścieżki wokół stawu, uruchomienie wypożyczalni kajaków i rowerków wodnych, dołożenie kolejnych sklepików), a także powiększenie parkingu. Kąpielisko w małym stawie jest urokliwe, ale dosyć małe. Na wycieczki z małymi dziećmi, chcącymi się 'potaplać’ będzie jak znalazł, ale jeżeli ktoś chce porządnie popływać, to na pewno nie tutaj. Niemniej jednak nawet w obecnym kształcie Starganiec jest warty odwiedzenia, także poza sezonem.

Starganiec – fotografie:

Sprawdź też opisy innych śląskich kąpielisk:

1 thought on “Starganiec (Katowice-Mikołów) – Opis Kąpieliska”

  1. OberSchlesier

    Bardzo dużo publicznych pieniędzy zostało wydanych, a efekt jest niepełny. Miejsce jest dobre jako przystanek na wycieczce rowerowej, ale samo kąpielisko jest kiepskie- małe i płytkie, dobre co najwyżej dla dzieciaków którzy wszystko widzą większe niż jest naprawdę. Koniecznie trzeba zając się większym stawem i zrobić tam drugie kąpielisko oraz wypożyczalnię rowerów wodnych.

    Reply

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Scroll to Top